De Koninklijke Facultatieve werd in 1874 als 'Vereeniging tot invoering der Lijkenverbranding in Nederland' opgericht met als doel de keuze voor crematie in Nederland mogelijk te maken.

In 1913 bouwde de Koninklijke Facultatieve het eerste crematorium van ons land in Driehuis (gemeente Velsen, Noord-Holland): het Crematorium Westerveld. Om een proefproces uit te lokken werd hier op 1 april 1914 de eerste crematie uitgevoerd. Omdat deze illegaal was, werd proces-verbaal opgemaakt, maar op basis van de gebrekkige Begrafeniswet sprak de rechtbank iedereen vrij. Vanaf dat moment werd cremeren gedoogd. Dat duurde tot 1955 toen crematie wettelijk werd toegestaan. Een jaar eerder bouwde de Facultatieve in Nederland een tweede crematorium in Dieren, omdat er steeds meer voorstanders van crematie kwamen.

Wettelijke gelijkstelling

Bij het honderdjarig bestaan in 1974 ontving de Facultatieve - als kroon op haar werk - het predicaat ‘Koninklijk’ vanwege de belangrijke rol die zij gespeeld had bij de acceptatie van cremeren in Nederland. Het was echter pas in 1991 (117 jaar na de oprichting!) dat de wet begraven en cremeren wettelijk gelijk stelde. In 2003 was het aantal crematies in Nederland voor het eerst hoger dan het aantal begrafenissen.

Ideële activiteiten

Om zich volledig op ideële activiteiten te kunnen concentreren werden in 1990 de zakelijke activiteiten van de Koninklijke Facultatieve, met in die tijd 100.000 leden, ondergebracht in een vennootschap ('de Facultatieve Groep'). De Koninklijke Facultatieve blijft zich echter voortdurend inzetten voor het bevorderen van een bewúste keuze door iedereen tussen cremeren en begraven.

Crematie en Milieu

 In 1999 bestond de Koninklijke Facultatieve 125 jaar. Dit jubileum werd onder andere gevierd met het internationale congres ‘Crematie en Milieu’; een nog altijd zeer actueel onderwerp. In dat jaar organiseerde de Vereniging tevens de tentoonstelling ‘De voelbare leegte' in het Haagse Museon.

Internationale contacten

Ook internationaal is de Koninklijke Facultatieve actief met het leggen van contacten met organisaties die zich bezig houden met de keuzevrijheid tussen begraven en cremeren. Dit gebeurt onder andere via de International Cremation Federation (ICF), waarvan de Koninklijke Facultatieve  medeoprichter is. Ook heeft de Facultatieve zeer goede banden met haar even oude zustervereniging in Engeland, the Cremation Society of Great Britain.

Vanaf nu…

De Koninklijke Facultatieve heeft de afgelopen jaren veel bereikt. Dit betekent echter zéker niet dat zij nu voldaan achterover kan leunen. Vandaar dat er diverse activiteiten worden ontwikkeld en uitgevoerd. Hiervoor heeft de Koninklijke Facultatieve een goede doelen organisatie opgericht: Stichting Aanmoedigingsfonds van de Koninklijke Facultatieve